Những điều thú vị về bức tranh Thánh Gióng bay về trời

Bức tranh Thánh Gióng là một trong những Bảo vật Quốc Gia của nước ta và là một trong những tác phẩm tiêu biểu của nền mỹ thuật hiện đại. Trong bài viết này, Mỹ Thuật Sống sẽ giúp bạn tìm hiểu những thông tin chi tiết về tác phẩm xuất sắc này.

1. Đôi nét khái quát về bức họa Thánh Gióng

1.1. Bức tranh Thánh Gióng của ai?

Bức họa Thánh Gióng là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm. Ông quê tại Nam Đàn, Nghệ An, tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ Thuật Đông Dương khóa 15 - Ngôi trường "sản sinh" nhiều thế hệ họa sĩ nổi tiếng như họa sĩ Tô Ngọc Vân (tác giả bức tranh Thiếu nữ bên hoa huệ), họa sĩ Nguyễn Gia Trí (Tác giả của bức tranh Thiếu nữ bên hoa Phù Dung).

Nguyễn Tư Nghiêm là một trong tứ trụ của nền hội họa hiện đại Việt Nam bao gồm Bùi Xuân Phái – Nguyễn Sáng – Dương Bích Liên – Nguyễn Tư Nghiêm. Trong sự nghiệp của mình, ông đã thực hiện tới 15 bức tranh lớn nhỏ về vị anh hùng Thánh Gióng bằng nhiều chất liệu khác nhau, trong đó tác phẩm Thánh gióng bay về trời gây được tiếng vang lớn.

Họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm là tác giả của bức họa Thánh Gióng nổi tiếng

Một số tác phẩm nổi tiếng của họa sĩ có thể kể đến là “Con nghé”,  “Đêm giao thừa bên hồ Gươm”, “Nông dân đấu tranh chống thuế”, “Mười hai con giáp”, “Kim Vân Kiều”.

1.2. Tác phẩm Thánh Gióng bay về trời ra đời như thế nào?

Bức tranh Thánh Gióng được họa sĩ sáng tác vào năm 1990. Lấy cảm hứng từ câu chuyện huyền thoại về Thánh Gióng, Nguyễn Tư Nghiêm đã kết hợp các yếu tố truyền thống và hiện đại để tạo nên tác phẩm độc đáo.

Bức họa Thánh Gióng bay về trời lấy cảm hứng từ truyền thuyết Thánh Gióng của dân tộc

Bằng kỹ thuật hội họa điêu luyện và phong cách riêng, ông đã miêu tả hình ảnh Thánh Gióng bay về trời với màu sắc tươi sáng và hình ảnh mạnh mẽ, biểu tượng cho lòng yêu nước và ý chí kiên cường của người Việt.

2. Đặc điểm của bức tranh Thánh Gióng

Bức tranh Gióng có kích thước 90x120.3cm được tạo nên bằng kỹ thuật và chất liệu sơn mài đặc trưng của Việt Nam, chất liệu được sử dụng trong một số tác phẩm nổi tiếng như bức tranh Bác Hồ ở chiến khu Việt Bắc, bức tranh Thanh Niên Thành Đồng....

Họa sĩ chọn sử dụng các tông màu truyền thống để thể hiện những chiêm nghiệm cá nhân qua tác phẩm.

Tác giả sử dụng phong cách lập thể phương Tây, với các nét kỷ hà rõ ràng, khúc chiết, gồm các hình dạng như vuông, tam giác, tròn, kim cương và các khối như trụ, cầu để khắc họa hình tượng Thánh Gióng bay về trời.

Đặc biệt, ông đan xen nhiều họa tiết và hoa văn như vòng tròn tiếp tuyến, hình răng cưa, chữ S gấp khúc, lấy cảm hứng từ trống đồng Đông Sơn.

Các họa tiết trên tranh như hình ảnh giao long và rìu đồng đều có nguồn gốc từ thời Đông Sơn, tượng trưng cho văn hóa và công cụ lao động của người xưa.

Nguyễn Tư Nghiêm không tập trung vào hình ảnh thân thể cơ bắp của Thánh Gióng, mà thay vào đó phủ đầy cơ thể nhân vật bằng những họa tiết Đông Sơn: cởi trần, đeo tấm chắn ngực, mặc vải khố với các lớp xẻ vạt trước sau.

Hình tượng Thánh Gióng được vẽ với hoa văn Đông Sơn

Màu sắc trang phục nhẹ nhàng, hòa quyện với sắc ghi xám bạc của ngựa sắt, tạo thành một mảng sắc trung gian điềm tĩnh trên nền son nhạt ấm áp.

Nguyễn Tư Nghiêm đã thể hiện thành công một "cảm giác động" hình ảnh Gióng bay về trời và tính đồng thời của các trạng thái tâm hồn, cũng như cấu trúc phức tạp của thế giới qua sự chồng chéo của hình thức, nhịp điệu, màu sắc và ánh sáng trong tranh.

Bức tranh Gióng có kích thước 90x120.3cm. Nguyễn Tư Nghiêm từng chia sẻ với nhà nghiên cứu Nguyễn Hải Yến rằng "bí mật nhất nằm ở kích thước tranh," với mong muốn cô đọng hình tượng Gióng thành một khối thống nhất, mạnh mẽ và đầy sức sống, kết hợp cùng ngựa và các họa tiết cổ đại để làm đầy khung hình.

3. Giá trị nghệ thuật của bức tranh Gióng mang lại

Năm 2017, bức tranh đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia. PGS. TS. Trang Thanh Hiền nhận xét: "Tác phẩm đánh dấu sự cách tân trong nghệ thuật sơn mài Việt Nam và là hình mẫu để các thế hệ sau học tập. Bức tranh đạt đến tính độc đáo trong tạo hình, kết hợp giữa trang trí dân gian và trường phái lập thể hiện đại, chứng minh khả năng diễn tả phong phú của sơn mài. Đây là tác phẩm thành công nhất trong loạt tranh Gióng của Nguyễn Tư Nghiêm, đánh dấu phong cách tạo hình riêng biệt của họa sĩ."

Bức tranh Thánh Gióng mang giá trị nghệ thuật lớn

Sự thành công trong sáng tạo của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm khẳng định vốn văn hóa dân tộc là nguồn cảm hứng gắn liền với người họa sĩ. Qua tác phẩm Thánh Gióng, ông đã đưa văn hóa và nghệ thuật Việt Nam đến với công chúng yêu nghệ thuật trên thế giới, giúp họ hiểu rõ hơn về những nỗ lực sáng tác, duy trì và phát huy nghệ thuật truyền thống của các họa sĩ Việt Nam.

4. Bức tranh Thánh Gióng bay về trời đang ở đâu?

Tác phẩm Gióng, một bảo vật quốc gia sáng tác trên chất liệu sơn mài, hiện đang được trưng bày tại Phòng 16 của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

5. Bức tranh Thánh Gióng có giá bao nhiêu?

Tác phẩm, được công nhận là bảo vật quốc gia vào năm 2007, đã từng được triển lãm tại Anh và được bảo hiểm với giá trị lên đến 1 triệu USD.

Kết bài

Vậy là Trung tâm Mỹ Thuật Sống vừa giúp bạn đọc tìm hiểu những thông tin chi tiết về bức tranh Thánh Gióng của họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm. Qua những chia sẻ này, chúng tôi hy vọng bạn đã có cái nhìn sâu sắc hơn về tác phẩm cũng như tài năng của danh họa.