Điểm đặc biệt bức tranh Thiếu nữ bên hoa Huệ ít ai biết

Khi nhắc đến kiệt tác hội họa Việt Nam, bức tranh Thiếu nữ bên hoa Huệ luôn nổi bật với vẻ đẹp thanh tao và sự tinh tế vượt thời gian. Nhưng ít ai biết rằng, đằng sau vẻ đẹp tĩnh lặng đó là những điều thú vị. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những chi tiết độc đáo làm nên sự đặc biệt của bức tranh này nhé!

1. Đôi nét khái quát về bức họa Thiếu nữ bên hoa Huệ

1.1. Tác giả của bức tranh Thiếu nữ bên hoa Huệ

Thiếu nữ bên hoa Huệ là bức tranh chân dung nổi tiếng do họa sĩ Tô Ngọc Vân sáng tác. Ông sinh năm 1906, mất năm 1954, là một trong những họa sĩ nổi tiếng và có ảnh hưởng lớn nhất trong nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam.

Họa sĩ Tô Ngọc Vân khi còn trẻ

Ông tốt nghiệp Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương và trở thành một giảng viên tại đây. Đây là ngôi trường nổi tiếng thời bấy giờ đào tạo ra các họa sĩ nổi tiếng Việt Nam như họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm (tác giả bức tranh Thánh Gióng), họa sĩ Nguyễn Gia Trí (tác giả bức tranh Vườn Xuân Trung Nam Bắc).

Phong cách hội họa của Tô Ngọc Vân mang đậm chất hiện thực và lãng mạn, ông đã sáng tạo nhiều tác phẩm nổi tiếng như Thiếu nữ bên hoa Huệ, Thiếu nữ bên hoa sen, Chân dung mẹ tôi và bức tranh Hai thiếu nữ và em bé.

Những tác phẩm của ông không chỉ thể hiện tài năng hội họa vượt trội mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa và tinh thần của dân tộc.

1.2. Bức họa Thiếu nữ bên hoa Huệ ra đời như thế nào?

Thiếu nữ bên hoa Huệ được họa sĩ Tô Ngọc Văn sáng tác năm 1943. Tác phẩm này được coi là bức họa nổi tiếng nhất trong sự nghiệp sáng tác của ông. Đồng thời, đây cũng là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của mỹ thuật Việt Nam đầu thế kỷ XX.

2. Nội dung của bức họa Thiếu nữ bên hoa Huệ

Thiếu nữ bên hoa Huệ được vẽ bằng chất liệu sơn dầu có kích thước 60 x 45 cm. Bức tranh khắc họa hình ảnh một cô gái trẻ, mặc một bộ áo dài trắng truyền thống với dáng vẻ nhẹ nhàng, e thẹn, thanh cao của người con gái Hà Thành. Bên cạnh cô là một bình hoa huệ trắng càng nhấn mạnh sự thanh tao, dịu dàng.

Qua bức tranh, ta nhận ra hình ảnh thiếu nữ e ấp trước hoa, một khung cảnh quen thuộc trong cuộc sống. Những đường cong, nếp gấp trên tà áo dài được diễn tả tinh tế, từ tay trái qua vai, vòng xuống thân, nhịp nhàng theo vòng tay và các nếp nhăn của tà áo. Đối lập với màu trắng đơn giản của áo dài là sự tươi tắn, phong phú của lọ hoa với họa tiết hoa lam thời Lê trên gốm cổ. Cành hoa huệ xanh ngọc và hoa trắng tinh khôi như đang trò chuyện với người thiếu nữ.

Bức họa Thiếu nữ bên hoa Huệ

Bàn tay trái nhẹ nhàng đặt trên mái tóc đen mềm mại, khuôn mặt trái xoan với đôi má phớt hồng thanh tú. Bàn tay phải nâng niu cánh hoa, khép lại một vòng chuyển động điệu đà, thơ mộng và lãng mạn của người con gái Hà Nội kiêu sa.

Trong tác phẩm Thiếu nữ bên hoa Huệ, họa sĩ Tô Ngọc Vân đã khéo léo sử dụng gam màu lạnh làm chủ đạo, với sự kết hợp tinh tế giữa màu xanh và các sắc trắng, hồng, vàng để tạo nên nhiều cấp độ khác nhau.

Tô Ngọc Vân đã khéo léo sử dụng các nét bút để tạo nên ánh sáng và bóng tối, thay vì sử dụng viền nét, nhằm làm nổi bật hình dáng thiếu nữ Hà Thành một cách mềm mại, mượt mà. Sự tương phản đậm nhạt đã được vận dụng tài tình để làm rõ hình ảnh mà không cần đến các đường viền cứng nhắc.

3. Ý nghĩa bức tranh Thiếu nữ bên hoa Huệ mang lại

Bức tranh Thiếu nữ bên hoa Huệ của Tô Ngọc Vân phản ánh một thú chơi tao nhã của người dân Hà Nội - thú chơi hoa loa kèn trắng.

Ý nghĩa bức họa Thiếu nữ bên hoa Huệ

Trong nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại, cụm từ “thiếu nữ và hoa” đã trở thành một chuẩn mực phổ biến. Tô Ngọc Vân vô cùng tài hoa trong việc khai thác vẻ đẹp này, vận dụng những nét độc đáo để làm nổi bật từng chi tiết trong chủ đề “thiếu nữ và hoa”.

Chính vì vậy, ông nổi danh với nhiều tác phẩm, trong đó tiêu biểu là bức tranh “Thiếu nữ bên hoa Huệ”.

Bức tranh này không chỉ nổi tiếng mà còn tiếp nối và phát triển vẻ đẹp của chủ đề “thiếu nữ và hoa” mà các họa sĩ tiền bối như Lê Phổ, Lê Thị Lựu và Mai Trung Thứ đã khởi xướng.

Tô Ngọc Vân đã làm cho hình ảnh này trở nên phổ quát hơn, mang đến những khung cảnh đầy ảo mộng, hòa quyện với cỏ cây hoa lá.

4. Miêu tả bức họa Thiếu nữ bên hoa Huệ

4.1. Hai hình tượng hết sức tinh tế

Bức tranh Thiếu nữ bên hoa Huệ của Tô Ngọc Vân ra đời trong thời kỳ Việt Nam tiếp nhận văn hóa mới từ phương Tây, đặc biệt là từ những người được coi là "bề trên". Lối sống thành thị và những thú vui mới đã mang đến làn gió mới cho xã hội Việt Nam, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ làm mất đi các giá trị văn hóa truyền thống.

Trong bối cảnh này, bức tranh như một lời nhắc nhở về việc giữ gìn bản sắc dân tộc. Hình ảnh cô gái trẻ mặc áo dài trắng, không họa tiết, không màu mè, biểu trưng cho sự thuần khiết của văn hóa Việt Nam.

Bên cạnh cô là bình hoa huệ trắng, một loài hoa du nhập từ phương Tây nhưng đã trở thành thú chơi tao nhã của người Hà Nội. Sự kết hợp giữa thiếu nữ và hoa huệ thể hiện sự đối lập nhưng đồng điệu, tinh tế và mềm mại.

Tô Ngọc Vân đã khéo léo đặt hai chủ thể này cạnh nhau, tạo nên vẻ đẹp hài hòa và sống động, minh chứng cho sự hòa quyện tuyệt vời giữa hai nền văn hóa.

4.2. Bố cục bức tranh Thiếu nữ bên hoa Huệ

Bức tranh của họa sĩ Tô Ngọc Vân có bố cục tinh tế và tỷ lệ hợp lý, sử dụng đường xoắn ốc của tỷ lệ vàng để tạo sự hài hòa và thẩm mỹ. Trọng tâm của bức tranh là khuôn mặt thiếu nữ và bàn tay đang nâng niu cánh hoa, tạo sự chuyển động mềm mại và tự nhiên.

Bố cục bức họa Thiếu nữ bên hoa Huệ

Bố cục chặt chẽ và cách sử dụng màu sắc điêu luyện giúp làm nổi bật hình ảnh thiếu nữ mơ mộng và thanh tao.

Ánh sáng từ bên trái chiếu rọi khắp bức tranh, tạo nên sự tươi trẻ và trong sáng. Màu xanh chủ đạo với nhiều sắc độ cùng với màu trắng và hồng tạo cảm giác trầm lắng và tĩnh lặng. Các mảng màu được sắp xếp cân đối, tạo nhịp điệu cho bức tranh.

Toàn bộ bức tranh là một góc nhìn cận cảnh, tập trung vào đối tượng chính, làm cho người xem cảm giác thiếu nữ như bước ra khỏi mặt tranh, chiếm lĩnh không gian.

4.3. Tác phẩm nằm trong các họa phẩm bị sao chép nhiều nhất

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam từng nhờ chép lại tranh để trưng bày, nhưng từ năm 1990 chỉ treo tranh gốc. Nhiều bản sao chép tranh đã gây nhầm lẫn, thậm chí trong các ấn phẩm và ảnh chụp, làm khó phân biệt thật giả. Cuốn sách “100 năm mỹ thuật đương đại Việt Nam” phát hành tại Singapore là hiếm hoi in bản thật của Thiếu nữ bên hoa Huệ.

5. Bức tranh Thiếu nữ bên hoa Huệ hiện đang ở đâu?

Thiếu nữ bên hoa Huệ lần đầu được giới thiệu vào tháng 10/1945 tại triển lãm Văn hóa ở nhà Khai Trí Tiến Đức, với sự tham dự của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhà văn Khái Hưng đã trầm trồ trước vẻ đẹp của nó. Dù có hai người Nhật Bản muốn mua bức tranh, Tô Ngọc Vân từ chối.

Ban đầu, tranh được lưu giữ tại nhà riêng, sau đó do nhà văn Ngọc Giao cất giữ và bán lại cho nhà sưu tầm Đức Minh. Tranh từng tham gia nhiều triển lãm một số nước xã hội chủ nghĩa và được ca ngợi. 

Bức tranh Thiếu nữ bên hoa Huệ được in trong trang sách

Năm 1965, Đức Minh muốn tặng tranh cho Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam nhưng bảo tàng đã từ chối vì một số lý do. Sau khi Đức Minh qua đời, tranh được bán lại cho nhà sưu tập Hà Thúc Cần ở Singapore với giá 15.000 USD.

Tô Ngọc Thanh xác nhận tranh là của cha mình. Sau đó, tranh trải qua vài lần đổi chủ và hiện thuộc sở hữu của nhà sưu tập Mai Nghĩa ở Việt Nam, người hạn chế cho người khác xem tranh và chưa có ý định đấu giá.

Kết bài

Trên đây là những thông tin về bức tranh Thiếu nữ bên hoa Huệ mà MTS gửi đến bạn. Tác phẩm không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ đẹp tinh tế mà còn bởi những chi tiết ẩn sâu bên trong, phản ánh tài năng và tâm hồn của Tô Ngọc Vân. Những điểm đặc sắc này làm cho tác phẩm trở thành một kiệt tác vĩnh cửu, đáng để chúng ta trân trọng và khám phá thêm.