Tiểu Sử Họa Sĩ Nguyễn Đỗ Cung - Nghệ Thuật Gắn Với Dân Tộc

Tiểu sử họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung không chỉ là câu chuyện về tài năng cá nhân, mà còn là minh chứng cho hành trình đầy cảm hứng từ người học trò trở thành một nhà lãnh đạo nghệ thuật có tầm ảnh hưởng sâu rộng. Hãy cùng Mỹ Thuật Sống khám phá những cột mốc quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp của ông qua bài viết này.

1. Tiểu sử họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung

1.1. Họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung là ai?

Nguyễn Đỗ Cung (1912-1977) là một họa sĩ và nhà nghiên cứu nghệ thuật hàng đầu của Việt Nam. Ông đã có nhiều đóng góp lớn trong việc phát triển mỹ thuật truyền thống và hiện đại.

Họa sĩ Đỗ Cung là người sáng lập và giữ chức Viện trưởng đầu tiên của Viện Nghiên cứu Mỹ thuật, đồng thời là Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Ông tốt nghiệp Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương và đã trải qua ba giai đoạn sáng tác chính, mỗi giai đoạn đều phản ánh sự thay đổi của đất nước và phong cách nghệ thuật.

Bên cạnh hội họa, họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung còn có nhiều công trình nghiên cứu về mỹ thuật cổ Việt Nam và được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật năm 1996.

Họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung

1.2. Phong cách hội họa của họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung

Tiểu sử họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung ghi chép phong cách hội họa của ông mang đậm tính hiện thực và dân tộc, đặc biệt chú trọng đến đời sống lao động, sản xuất và chiến đấu của nhân dân Việt Nam.

Ông thường lựa chọn hình tượng người công nhân và dân quân làm trung tâm trong các tác phẩm của mình, thể hiện sự kiên cường, mạnh mẽ và tinh thần đấu tranh của họ.

Nguyễn Đỗ Cung là một trong những nghệ sĩ tiên phong trong việc sử dụng chất liệu sơn mài và bột màu, kết hợp kỹ thuật hội họa phương Tây với nét mỹ thuật truyền thống Việt Nam. 

Bút pháp của ông mạnh bạo, sắc sảo, tạo ra những bức tranh có bố cục chặt chẽ và đường nét mạch lạc. Màu sắc trong tranh của ông thường trong trẻo, tươi sáng, với sự khéo léo trong việc tạo chiều sâu và sự sống động cho các nhân vật.

Tranh họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung

Ngoài ra, phong cách của Nguyễn Đỗ Cung còn phản ánh ảnh hưởng của khuynh hướng nghệ thuật lập thể phương Tây mà ông từng nghiên cứu và thử nghiệm.

Tuy nhiên, điểm đặc trưng nhất trong phong cách của ông vẫn là sự kết hợp hài hòa giữa tính hiện thực cách mạng và tinh thần dân tộc, qua đó tôn vinh vẻ đẹp của lao động và cuộc sống đời thường trong bối cảnh chiến tranh và xây dựng đất nước.

2. Các giai đoạn sự nghiệp của họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung

Sự nghiệp của họa sĩ Đỗ Cung có điều gì nổi bật? Dưới đây là 3 giai đoạn cuộc đời ấn tượng của ông.

2.1. Tiểu sử họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung trước cách mạng tháng Tám 1945

Trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Nguyễn Đỗ Cung đã bước vào giai đoạn tìm hiểu sâu sắc về dân tộc và con người. Sau khi hoàn thành 5 năm học tại Trường Mỹ thuật Đông Dương (1929-1934), ông bắt đầu dạy hình họa tại nhiều trường tư thục ở Hà Nội.

Tuy nhiên, với những tư tưởng và hành động cách mạng, ông luôn bị thực dân theo dõi và gây khó khăn. Vượt qua giai đoạn đầy thử thách này, Nguyễn Đỗ Cung chuyển vào Huế, tiếp tục công việc viết báo và giảng dạy. Năm 1942, tại Huế, ông cùng các bạn cho ra mắt cuốn "Nguyễn Du văn họa tập".

Nguyễn Du văn họa tập

2.2. Giai đoạn 1945-1954

Năm 1946, khi thực dân Pháp tái xâm lược Việt Nam, Nguyễn Đỗ Cung đã tình nguyện tham gia Đoàn quân Nam tiến trong cuộc kháng chiến toàn quốc. Ông mở nhiều lớp đào tạo họa sĩ trẻ ở miền Trung với phương pháp giảng dạy độc đáo, giúp nhiều người trong số họ thành danh trong giới mỹ thuật Việt Nam.

Năm 1949, tiểu sử họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung ghi chép rằng ông chuyển ra miền Bắc, công tác tại Tiểu ban Văn nghệ Trung ương. Tại đây, ông sáng tác các tác phẩm bột màu về chủ đề kháng chiến, người lính và cổ động, nổi bật với bút pháp mạnh mẽ, đậm chất hùng tráng.

Sau năm 1954, ông bắt đầu sáng tác các tác phẩm khổ lớn, sử dụng nhiều chất liệu khác nhau như sơn dầu và khắc gỗ.

2.3. Giai đoạn thời kỳ phát triển kinh tế - xã hội sau này

Trong giai đoạn này, ông không chỉ sáng tác bằng sơn dầu mà còn thử sức với khắc gỗ. Tuy nhiên, “chất thép” đặc trưng trong phong cách của ông vẫn được thể hiện rõ rệt.

Minh chứng là các tác phẩm của ông thường tập trung vào hình tượng người công nhân trong quá trình sản xuất, tiêu biểu như "Học hỏi lẫn nhau" (1960), "Công nhân cơ khí" (1962) và đặc biệt là tác phẩm nổi bật nhất trong sự nghiệp của ông, "Tan ca, mời chị em đi họp để thi thợ giỏi" (1976).

Tác phẩm Công nhân cơ khí

3. Các thành tựu đạt được trong sự nghiệp của ông

3.1. Các chức vụ đã từng đảm nhiệm

Sau khi hòa bình lập lại năm 1954, Nguyễn Đỗ Cung đảm nhận vai trò lãnh đạo Viện Mỹ thuật Việt Nam và tham gia xây dựng Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Hiện nay, nhiều cán bộ chủ chốt tại Bảo tàng tự hào cho biết họ đã trưởng thành từ "lò Nguyễn Đỗ Cung".

Nhờ vào thư tịch và thực tế đã thiết lập một hệ thống trưng bày khoa học, phản ánh sự phát triển của nghệ thuật Việt Nam từ thời kỳ tiền sử qua các triều đại Lý, Trần, Lê, Nguyễn, cho đến giai đoạn nghệ thuật tạo hình cận hiện đại. 

Ngoài ra, ông còn là Đại biểu Quốc hội khóa I và từng giữ chức Chủ tịch Liên đoàn Văn hóa kháng chiến Liên khu V vào năm 1947. Ông cũng đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng khác như Ủy viên ban thường vụ Hội Mỹ thuật Việt Nam và Ủy viên Ban chấp hành Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ thuật Việt Nam.

3.2. Các giải thưởng mà họa sĩ từng đạt được

• Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật năm 1996

• Huân chương Lao động hạng nhất

• Huân chương Kháng chiến hạng ba

4. Một số bức tranh của họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung

Tiểu sử họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung hiện có 17 tác phẩm thuộc bộ sưu tập của Bảo tàng, trong đó có 07 tác phẩm được giới thiệu trên hệ thống trưng bày thường xuyên. Mặc dù sáng tác không nhiều, nhưng những tác phẩm của ông đã để lại nhiều ấn tượng với những người yêu hội họa. Dưới đây là một số tác phẩm nổi tiếng của họa sĩ Nguyễn Cung.

“Hồ Chủ Tịch”, Mực nho, 1946

“Du kích La Hai”, Bột màu, 1947

“Nữ du kích Phú Yên”, Bột màu, 1947

 “Học hỏi lẫn nhau”, Sơn dầu, 1960

 “Tan ca, mời chị em đi họp để thi thợ giỏi”, Sơn dầu

Kết luận 

Trên đây là những thông tin về tiểu sử họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung mà Trung tâm Mỹ Thuật Sống gửi đến bạn. Họa sĩ là minh chứng cho sức mạnh của sự đam mê và quyết tâm. Di sản mà ông để lại không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật đặc sắc mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho những ai theo đuổi đam mê sáng tạo.